Þjóðargersmin Skyr

19.6.2009 | 15:35

Skyrið er séríslensk afurð sem búið hefur með þjóðinni í þúsund ár að því er talið er. Það er ein af þjóðargersemum landsins og vel varðveitt.Skyr hefur ekki þekkst á erlendum mörkuðum fyrr en MS, að frumkvæði Áforms, í samvinnu við Whole Foods Markets hóf tilraunamarkaðssetningu til Bandaríkjanna árið 2005 til 2006. Það tók langan tíma fyrir yfirvöld í Bandaríkjunum að ákveða hvort skyrið væri jógúrt eða ostur. Niðurstaðan, sem tók 18 mánuði, leiddi til þess að skyrið var flokkað sem ostur og á það var fallist enda erfitt að mótmæla því. En það varð til þess að af skyrinu skyldi greiðast lágmarkstollur og var það álitið aðgengilegt af hálfu kaupenda.

Svo tók við að næsta tímabil en það var að fá pakkningarnar samþykktar af yfirvöldum, því mjög strangar reglur gilda um það sem á pakkningum stendur og nákvæm lýsing þarf að vera á innihaldi afurðanna. Á meðan á ferlinu stóð, var samt ákveðið að hefja sölu á skyri sem sent var út í 10 lítra dósum og var síðan endurpakkað af verslunum og sett í það morgunkorn. Einnig var skyrið fáanlegt í salatborðum búðanna.

Þá var unnið að flutningi á skyrinu, en vegna takmarkaðs geymsluþols (5 vikur) var ekki um annað að ræða en að flytja það með flugi til Baltimore. Ákveðið var í samráði við MS að byrja söluna í aðeins í 30 verslunum á svæðinu í kringum Washington borg. Þetta var gert til að lágmarka áhættu og vinna að stöðugleika í flutningi og gera markaðskönnun í leiðinni (pilot project). Í upphafi fékk skyrið mjög nákvæma skoðun tollyfirvalda og gat stundum tekið allt að 5-10 daga að fá það afgreitt. Voru nokkrum sinnum haldnir fundir með yfirvöldum til að vekja athygli á því að skyr væri fersk afurð með takmarkað geymsluþol o.s.frv.

Icelandair hætti síðan að fljúga til Baltimore og varð því að endurskipuleggja allt flutningsferlið og flytja það allt til New York og endurtaka ferlið með tollyfirvöldum þar og kynna skyrið sem ferskvöru með takmarkað geymsluþol o.s.frv. En um leið var ekki ástæða til annars en að hefja sölu á svæðunum í kringum New York og Boston með rúmlega 60 verslanir og einnig var hægt að selja skyr til verslana WFM í London í Englandi enda er þeim stjórnað frá bækistöðvum fyrirtækisins í Boston. Nú er svo komið að skyrið fæst í 90 verslunum WFM á N-Austurströnd Bandaríkjanna. Þá fæst smjör í öllum búðunum en ostarnir aðeins í 30 búðum.

Það að komast í gegnum nálarauga WFM með afurð er ein mesta viðurkenning sem afurð fær. Þeir gera mjög strangar kröfur um innihald afurða og en einhver minnsti vafi er á að afurð hafi skaðleg áhrif á heilsufar fólks eða náttúruna er vörunni hafnað. Skyrið hefur vakið verðskuldaða athygli en mesta hætta er sú að menn fari að framleiða skyrlíki úr Bandarískri mjólk sem verður aldrei sama afurðin því sérstaða íslensku mjólkurinnar er alger. Ef af þessu verður þeas að framleiðendur framleiði “skyr” í Bandaríkjunum má búast við því að hin sanna trausta ímynd, sem Ísland og landbúnaðurinn hefur áunnið sér, fari fyrir lítið. Það sem lagt var upp með í upphafi eins og getið er um hér að framan, var að stefna að því að auka á næstu 5 árum sölu á mjólkurafurðum þar til fullnýting á landgæðum væri náð. Eftir það mætti svo hugsa sér samstarf íslenska bóndans við framleiðslufyrirtæki í Bandaríkjunum um framleiðslu á skyrlíki ef menn litu á það sem vænan kost. Þá yrði íslenskir bændur hluthafar í slíku fyrirtæki og ætti þar með hlut í eigin framleiðsluleyfi og hefði stjórn á ferlinu, en ætti ekki á hættu að því yrði sagt upp þegar árangri væri náð.

Þegar samstarf WFM/Áforms og MS hófst lagði WFM gríðarlega mikla áherslu á að viðskiptin yrðu gerð beint á milli framleiðanda og kaupanda. Í fyrsta lagi væri þetta mikilvægt til að allt ferlið væri gagnsætt og báðir aðilar ynnu að heilindum að þróun verksins. Í öðru lagi vegna þess að það er stefna WFM að bændur fái sem mest til sín fyrir framleiðsluna og í þriðja lagi var það alveg ljóst að afurðirnar væru og yrðu ávallt dýrar þannig að gæta þyrfti að því að milliliðakostnaður yrði sem allra lægstur. Þannig gætu menn séð fyrir sér nána samvinnu og leið til að gera afurðum MS sem mest og best skil þannig að frumframleiðendur fengju sem mest fyrir sinn snúð.

Flokkur: Matur og drykkur | Facebook